Dilsel çeşitlilik Avrupa kimliğinin temel zenginliklerinden biridir
ve hem Brüksel’de yerleşik AB Enstitüleri, hem de Strazburg
merkezli Avrupa Konseyi dil öğrenimini ve çokdillilik ile çoğuldilliliği
desteklemede etkin olmuşlardır. Avrupa Komisyonu’nun Eğitim ve
Kültür Genel Müdürlüğü içinde yer alan Çokdillilik Politikası Birimi
ile Avrupa Konseyi’nin Eğitim Müdürlüğü’nün Dil Politikası Birimi
bu iki kuruluşun en önemli dil politikası ajanslarıdır. Bu ajanslarda
yapılan çalışmalarla önemli kararların alınmasına, tüzükler
hazırlanmasına ve toplantılar düzenlenmesine destek olunmuştur.
Baetens Beardsmore (2008) AB ve CoE’nin geçmişte yaptığı dil
destekleme etkinliklerini ayrıntılı bir biçimde gözden geçirir.
http://europa.eu internet adresinde çokdillilik yayınları konusunda
yapılacak bir araştırma bir dizi dilde düzenlenmiş temel AB
belgelerinin beş başlık altında toplanmış olduğunu gösterir:
AB politika belgeleri, bilgilendirici broşürler, raporlar, çalışmalar
ve incelemeler. CoE’nin internet sitesi, www.coe.int/lang
adresindeki yayınlar politika gelişimi, araçlar ve standartlar,
okul eğitim dilleri, göçmenler, konferans raporları ve seçilmiş
çalışmalar ana başlıkları altında sunulmuştur.
CoE çoğuldilliliği bir konuşanın yeterliliği (birden fazla dil kullanma
yeteneği), çokdilliliğiyse belli bir coğrafi alanda değişik dillerin
varlığı olarak tanımlayarak aralarındaki farklılığı belirtir. AB çokdilliliği
ikisi için de kullanır (kimi kez “bireyin çokdilliliği” olduğunu
belirterek). Rapor içinde çokdillilik/çoğuldillilik kavramlarının
ikisine de yer verilmiştir.
Avrupa Birliği (AB)
AB içinde dil politikası tek tek bütün üye devletlerin sorumluluğu
altındadır. AB kuruluşları “yetki ikamesi ilkesi” temelinde bu alanda
destekleyici bir rol üstlenirler. Onların rolü üye devletler arasındaki
işbirliğini ve ulusal dil politikalarında Avrupalılık boyutunu
desteklemektir. Çokdillilik, AB’nin üç temel yapısı (Avrupa
Birliği Konseyi, Avrupa Komisyonu (AK), Avrupa Parlamentosu)
içinde yıllardır temel bir odaklanma alanı olmuştur.
AB dil politikaları yalnızca kültürel kimlik ve toplumsal bütünleşme
nedenleriyle değil, aynı zamanda çokdilli yurttaşlarla bütünleşmiş
bir Avrupa’nın yarattığı eğitsel, profesyonel ve ekonomik
fırsatlardan yararlanma konusunda daha iyi bir konumda
olacaklarından dolayı da dilsel çeşitliliği korumayı ve dil bilgisini
desteklemeyi amaç edinmiştir. Çokdillilik politikasına 2002’de
Barselona’daki Avrupa Birliği Konseyi’nde çok erken yaşlarda
en azından iki ek dil öğretmek yoluyla temel becerilerin
edinilmesini iyileştirmek için konulan hedef yol gösterir.
Bu hedef herkesin iki Avrupa dili öğrenmesini savunan 1995
tarihli ufuk açıcı Öğretim ve Öğrenim Hakkında Beyaz Kitap’taki
ilkeler temelinde geliştirilmiştir. Daha sonraki belgelerden
“Avrupa” ibaresi çıkarılmıştır. Buna ek olarak Barselona bir dil
yeterlik göstergesinin oluşturulması çağrısında bulunmuştur.
2003’te AK, ulusal, bölgesel ve yerel yetkilileri “dil öğrenimi
ve dilsel çeşitliliği desteklemede büyük bir değişim adımı”
atma konusunda özendirmek için 45 yeni etkinlik yürütmeyi
üstlenmiştir. AK’nin çokdillilik üstüne ilk bildirgesi, Çokdillilik
üstüne yeni bir çerçeve stratejisi 2005 Kasım ayında kabul
edildi ve eylem planı dil öğrenimini ve dilsel çeşitliliği destekleme
çalışmasını tamamladı. AK Bildirgesi (2005) AB’nin çokdillilik
politikası için üç temel aşama belirledi:
1. Yurttaşların AB mevzuatı, süreçleri ve bilgilerine kendi
dillerinde erişebilmelerini sağlamak,
2. Dillerin ve çokdilliliğin Avrupa ekonomisi üstünde oynadığı
önemli rolü vurgulamak ve bunu daha da geliştirmenin
yollarını bulmak,
3. Karşılıklı anlayış ve iletişimi iyileştirmek için bütün yurttaşları
daha çok dil öğrenip konuşmaları için özendirmek.
AK’de çokdilliliğin önemi 2007 yılının başında dosyayı yönetmek
için özel bir Avrupa Komiseri’nin, Leonard Orban’ın atanmasıyla
vurgulanmış oldu. Her ne kadar 2009’da Barroso görev değişikliği
yaparak bu işi Eğitim, Kültür, Çokdillilik ve Gençlik Komiserliği’ne
havale ettiyse de bu verilen önemi azaltmadı. Komiser Orban
döneminde AB Çokdillilik: Avrupa için bir varlık ve paylaşılan bir
vaat başlıklı 2008 Bildirgesi’ni üretti; bu Bildirge dil politikasının
bütün AB politikalarına katkı yapan çapraz/kesişmeli bir konu
olduğu görüşünü yerleştirdi. Bildirge dilsel çeşitliliği dayanışma
ve refah için bir varlığa dönüştürmek amacıyla yapılması gerekenleri
belirler. Çokdillilik politikası için iki merkezi hedef şunlardı:
■ AB’nin dilsel çeşitliliğinin yarattığı fırsatların ve değerinin
farkındalığını artırmak ve kültürler arası diyaloğun önündeki
engelleri kaldırmaya özendirmek.
■ Bütün yurttaşlara anadilleri dışında iki ek dili öğrenmeleri
ve bu dillerle iletişim kurmaları için gerçek fırsatlar yaratmak.
Üye devletler eğitim sistemi içinde erken yaştan yetişkin eğitimine,
resmi eğitim sistemi dışında edinilen dil yeteneklerinin geliştirilip
değerlendirilmesine kadar uzanan geniş bir yelpazede zengin bir
dil çeşitliliğini sunmaya çağrıldılar. Bunun dışında AK, çokdilliliği
“yurttaşa yakınlaştırmak” için uygun AB program ve girişimlerinin
stratejik kullanımındaki kararlılığını ilan etti.
Yukarıda anılan AB Bildirgesine eşlik eden Komisyon Personeli
Çalışma Belgesi (2008), çokdilliliği destekleyen mevcut AB
etkinliklerini yararlı bir biçimde tanıtır. AK Bildirgesi (2008) gerek
AB Konseyi (2008), gerekse Avrupa Parlamentosu’nca (2009)
yaşamboyu öğrenim, yarışmacılık, hareketlilik ve kullanılabilirlik
vurgularıyla benimsenip desteklendi. 2011’de AK 2008’den bu
yana olan ilerlemeleri içeren bir rapor hazırladı ve bu alandaki
AB eylemlerinin tam dökümünü çıkardı. Ayrıca raporda Eğitim
ve Öğretimde Avrupa İşbirliği için Stratejik Çerçeve (ET 2020)’nin
de beklendiği belirtilmekteydi. Bu çerçevede dil öğrenimi bir
öncelik olarak belirlenmiştir ve yabancı dillerde iletişim eğitim
ve öğrenimin verimlilik ve niteliğini iyileştirmek için seçilen sekiz
ana yeterlik aracından biridir. Bunlara anadilde iletişim, aracılık
ve kültürler arası anlayış da çekirdek beceriler olarak dahildir.
Rapor, dil becerilerinin kullanılabilirliğini artırdığından yeni beceriler
ve iş girişimleri gündemi için önemli olduğunun altını çizmektedir.
Dil becerisi ayrıca hareketlilik ve yeni amiral gemisi girişimi olan
Hareket Halinde Gençlik’in başarıyla uygulanması için önkoşul
olarak değerlendirilmektedir. Daha genel bir ifadeyle, dil becerilerinin
AB yurttaşlarının serbest dolaşım ve üye devletlerin topraklarında
yerleşim hakkını uygulamalarını kolaylaştırma ve özendirme;
birçok yurttaşın AB hukukuyla kendilerine tanınmış olan sınırötesi
uygulamaları canlandırma potansiyeli vardır.
AB’de dil eğitimi ve öğrenimiyle ilgili temel istatistikler Eurydice
ve Eurobarometer araştırmaları kapsamında derlenmiştir. Bizim
LRE soruşturmamızın birincil ve ikincil eğitim çevreleri için büyük
önem taşıyanlar, Avrupa’da okul eğitiminde öğretilen diller hakkında
temel veriler (Eurydice 2008, 2005 raporunun güncellenmiş
versiyonu) ve Avrupa’da göçmen çocukların okullara kaynaştırılması
(Eurydice 2009) başlıklı raporlar ve ayrıca Avrupa yurttaşlarının
dil becerileri ve dile karşı tutumları hakkındaki iki Eurobarometer
raporudur (Eurobarometer 2001 ve Eurobarometer 2006).
Strubell ve diğerlerinin 2007 tarihli yukarıda anılan raporu Avrupa
ülkelerinde ilk, alt ortaöğretim ve üst ortaöğretimde dil sınıflarına
kaydolmuş öğrenciler hakkında temel verileri de içerir; Bunun
yanında rapor ülkeler-arası sonuçlar ve eğilimler hakkında bir
çözümleme de sunar ve bir dizi öneriyle tamamlanır.
Dil öğrenenlerin ve okul öğrenim sınavlarının belirgin sayılarına
ve dil yeterlik türlerine LRE anketinin izleme versiyonunda
değinilebilir. Mevcut LRE projesinin veri toplamasıyla Avrupa Dil
Monitörü (ELM) ve Dil Yeterliği Üstüne Avrupa Araştırması (ESLC)
(Süren çalışmaları görebilmek için bu iki projenin web sayfalarını
ziyaret ediniz.) arasındaki sinerjinin yarattığı fırsatları araştıracağız.
ELM projesi resmi devlet dillerine odaklanmıştır; üniversite düzeyinde
öğretilen İngilizce ile resmi devlet dillerinin öğretilmesi ve
kullanılmasını karşılıklı olarak inceleyen özel bir bölüm içerir.
ESLC projesinin ilk odağı, alt ortaöğretimlerin son yılında ya
da üst ortaöğretimlerin ikinci yıllarında olan öğrencilerin veri
eğitim kapsamında birinci ya da ikinci yabancı dil olarak İngilizce,
Fransızca, Almanca, İtalyanca ve İspanyolca yeterlikleridir.
İlk ESLC raporu, AK (2012) tarafından yeni yayınlanmıştır ve
14 katılımcı ülkede kaydolmuş 54,000 öğrenci hakkında veri
içermektedir. Yukarıda anılan beş dilin her birinde okuma,
dinleme ve yazma becerileri için bağımsız müfredat sınavları
tasarlanmış, standart hale getirilmiş ve uygulanmıştır; ayrıca
Dil Referansları için Ortak Avrupa Çerçevesi (AOÖÇ) düzeyleriyle
ilişkilendirilmiştir. ESLC sonuçları test edilen birinci ve ikinci
yabancı dillerin yeterliğinin genel olarak düşük düzeyde
olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Buna ek olarak sonuçlar
ülkeden ülkeye, seçilen dillere ve ölçülen dil becerilerine
göre büyük farklılıklar göstermektedir.
2007-2013 döneminde çokdilliliği destekleyen başlıca AB destek
programı Yaşamboyu Öğrenim Programı (LLP)’dır. Bu program
yedi yıllık dönem için yaklaşık 7 milyar Avroluk bütçesiyle değişik
Avrupa eğitim ve öğretim girişimlerini aynı şemsiye altında toplar.
1994-2006 döneminde uygulanan Socrates’in devamı olan LLP,
her biri özel bir eğitim sektörüne yönelik dört alt programdan
oluşur: Comenius (okullar), Erasmus (yüksek eğitim), Leonardo da
Vinci (mesleki eğitim ve öğretim) ve Grundtvig (yetişkin eğitimi).
Dillerle ilgili Temel Etkinlik (KA) olarak adlandırılan bir etkinlik içeren
kesişmeli bir program, bu dört alt programı tamamlar. Son olarak
Jean Monnet programı dünyanın her yanındaki yükseköğretim
kuruluşlarında yürütülen Avrupa bütünleşme süreci üstüne eğitim,
düşünce ve tartışmaları canlandırır.
LLP’nin spesifik hedeflerinden birisi, dil öğrenimini ve dilsel çeşitliliği
desteklemektir. Dil projeleri, iletişim ağları ve dil temelli başka
etkinlikler (örneğin öğrenci, öğretmen ve işçilerin hareketliliğine
ilişkin olanlar) programın değişik bölümleri altında ortaklaşa
finanse edilmek üzere sunulabilir. Bu program altında bütün diller
— resmi, ulusal, bölgesel, azınlık ve göçmen dilleri — seçilebilir.
Dil Zengini Avrupa programının ortak finansmanı KA2 (iletişim
ağları) programı kapsamında yapılmaktadır.
Avrupa Konseyi (CoE)
5 Mayıs 1949’da kurulan CoE, 27’si aynı zamanda Avrupa Birliği
üyesi olan 47 devletin üyesi olduğu hükümetler arası bir kuruluştur.
İki COE antlaşması, dil çeşitliliğini ve dil haklarını geliştirmek ve
korumak için doğrudan Avrupa standartları ile ilgilidir. — Yöresel
ve azınlık dilleri için Avrupa şartı ve ulusal azınlıkların korunması
için çerçeve sözleşmesi. Avrupa şartı, yerel ya da azınlık dillerini
Avrupa’nın tehdit altındaki kültürel mirası kapsamında korumak ve
desteklemek için tasarlanmış bir kültürel araçtır. Avrupa şartı, bu
kapsamdaki dillerin eğitimde ve medyada kullanımını desteklemek
için spesifik önlemler sağlar ve adli ve idari alanlarda, ekonomik
ve sosyal hayatta ve kültürel etkinliklerde bu dillerin kullanımına
olanak sağlar. Çerçeve Sözleşmesi ulusal azınlıklara ait kişiler için
kültürlerini muhafaza etmeleri ve geliştirmeleri ve dinleri, dilleri,
gelenekleri, kültürel mirasları gibi kimliklerinin temel unsurlarını
korumaları için gerekli şartları belirtir.
Bu sözleşmeleri onaylayan devletler, üstlendikleri taahhütleri
yerine getirip getirmedikleriyle ilgili olarak izlenirler.
CoE tavsiyeleri, ulusal yetkililere yönelik yol gösterici ilkeler ve ilgili
uygulama tedbirleri konusunda buyurucu beyanlardır, ancak
yasal bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Aşağıdakiler, bu projenin
amaçlarına en uygun olanlar arasında yer almaktadır:
■ Modern Diller Bakanlar Komitesi’nin (Council of Europe
1998), R (98) 6 No’lu tavsiye kararı, kültürler arası iletişim ve
çoğuldilliliği temel politika hedefleri olarak vurgular ve her
eğitim sektörü ile başlangıç ve hizmetiçi öğretmen eğitimi için
somut önlemler önerir. Bu tavsiye kararının eki, her eğitim
sektörü için çoğuldilliliğin, CoE’nin bütün üye ülkelerinde
dil eğitiminin tutarlı bir kavram, kapsayıcı bir amaç olarak
tesis edilebilecek yollarını kapsamlı olarak belirtmektedir.
■ Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin dilsel çeşitliliğe
yönelik 1383 (1998) No’lu tavsiye kararı, “Avrupa’nın dilsel
çeşitliliği korunması ve sahip çıkılması gereken değerli
kültürel varlıktır”, ve “bu nedenle CoE üyesi ülkelerde modern
dil eğitiminde daha fazla çeşitlilik olmalıdır; bu ise, bütün
Avrupa vatandaşlarının kendi ulusal dillerinde ve uygun
yerlerdeki bölgesel dillerde uzmanlaşmış olmalarına paralel
olarak sadece İngilizce’yi değil, aynı zamanda diğer Avrupa
ve Dünya dillerini edinebilmeleri sonucunu sağlamalıdır”
ifadelerine yer vermektedir.
■ Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin Avrupa Diller Yılı’na
yönelik 1539 (2001) No’lu tavsiye kararı, üye ülkelere CoE’nin,
çoğuldillilik ve kültürel çeşitliliğin desteklenmesi ve insanlar ile
uluslar arasında daha iyi anlaşılmasına yönelik dil politikası
girişimlerine daha fazla sahip çıkılıp desteklenmesi” ve “bütün
Avrupalıları, örneğin birey ihtiyaçlarına uyarlanmış çeşitli yeni
yaklaşımları desteklemek suretiyle, birçok dilde iletişim becerisi
kazandırmak için cesaretlendirmek” çağrısını kapsamaktadır.
■ Bakanlar Komitesi’nin Rec (2005) 3 No’lu sınır bölgelerde
komşu dillerin öğretilmesine yönelik tavsiye kararı, üye
ülkelerin hükümetlerini “çoğuldilli eğitimin ilkelerini özellikle
bütün seviyelerdeki sınır bölgelerinde eğitim kurumlarının
korunmasını mümkün kılacak şartları sağlayarak, gerekirse
komşu ülkelerin dillerinin öğretilmesi ve kullanımını, dil
öğretimiyle yakın bağlantılı olduğundan bu ülkelerin
kültürleriyle birlikte öğretilmesi” için teşvik etmektedir.
■ Parlamenterler Meclisi’nin anadilin okul eğitimindeki
yerine yönelik 1740 (2006) No’lu tavsiye kararı, genç
Avrupalılara vatandaşı oldukları ülkenin resmi dilini
öğrenme yükümlülüklerini işaret ederken, bu kişileri
anadillerini (ya da asıl dili), ülkelerinin resmi dili olmadığı
durumlarda, öğrenmeleri için teşvik etmektedir.
■ Bakanlar Komitesi’nin AOÖÇ’nin kullanımı ve çoğuldilliliğin
desteklenmesine yönelik R (2008) 7 No’lu tavsiye kararı,
ulusal, bölgesel ve yerel seviyede eğitimden sorumlu olan
yetkililer tarafından uygulanan genel ilkeler ve tedbirler ile
politika oluşturma, müfredat ve ders kitabı geliştirme,
öğretmen eğitimi ve değerlendirilmesine yönelik spesifik
tedbirleri özetlemektedir.
Dil eğitimi alanında teknik araçlar olarak tanımlanabilecek
olanlar genellikle, politika oluşturanlar ile uygulayıcıların kendi
spesifik eğitim bağlamlarına ve ihtiyaçlarına uygun olarak danışıp
uyarlayabilecekleri, daima düzgüsel-olmayan referans araçlarıdır.
Bu araçlar yaygın olarak kullanılan Diller için Avrupa Ortak Ölçüt
Çerçevesi (AOÖÇ), Avrupa Dil Portföyü (ELP), politika klavuzları
ve Strazburg’daki Dil Politika Birimi ve Graz’daki Modern Diller
için Avrupa Merkezi tarafından geliştirilmiş olan diğer bir dizi
pratik aracı içermektedir.
Diller için Avrupa Ortak Ölçüt Çerçevesi (2001), çoğuldilli
eğitimi desteklemek ve belirli kullanım alanlarına uyarlamak için
tasarlanmıştır. AOÖÇ, dinamik, çoğuldilli hayatboyu öğrenme
perspektifinde ikinci/yabancı dil müfredatı, ders kitapları, kurslar
ve sınavları geliştirmek ve karşılaştırmak için ortak bir temel
sunar. Bilimsel araştırma ve geniş katılımlı bir istişare süreci ile
geliştirilen AOÖÇ, öğrenimin ardışık aşamaları ve sonuçlarının
uluslararası olarak karşılaştırılabilir şekilde değerlendirilmesine
yönelik açık hedeflerin belirlenmesi için bir pratik araç sağlar.
Bu, dil niteliklerinin karşılıklı tanınması için bir temel oluşturur,
böylece eğitim ve işle ilgili hareketliliği kolaylaştırır. Avrupa ve
ötesinde ulusal müfredat reformları için ve dil sertifikalarıyla
ilgili uluslararası konsorsiyumlar tarafından giderek artan şekilde
kullanılmaktadır ve 35’in üzerinde dilde çevirisi mevcuttur.
Avrupa Dil Portföyü (2001), — okulda ya da okul dışında—
herhangi dil öğrenmekte olanlara ya da öğrenmiş olanlara
yönelik dil öğrenimlerini ve kültürel deneyimlerini kaydedebilecekleri
kişisel bir belgedir. Bu öğrenenin niteliğidir. Portföyde bütün
yeterlikler seviyeye veya okul içi ya da okul dışında kazanıldığına
bakılmaksızın değerlendirilir ve AOÖÇ ile bağlantılıdır.
Avrupa’da Dil Eğitimi Politikaları Geliştirme Rehberi (2007), kararların
tutarlı şekilde bağlantılı olması amacıyla çoğuldilliliği ve çeşitliliği
desteklemeye yönelik dil öğretme politikalarını planlı bir şekilde
formüle etmek ya da yeniden düzenlemek için bir referans belge
olarak hizmet verebilir analitik araçtır. Rehber, çoğuldilliliği tek bir
yeterlik olarak algılar; kapsayıcı — potansiyel olarak— genellikle
çeşitli yeterlik seviyelerinde birçok dil, “bütün dil bilgi ve deneyiminin
katkı sağladığı ve dillerin ilişki ve etkileşiminin gerçekleştiği bir
iletişimsel yeterlik”.
Yukarıda belirtilen politika araçları, Dil Politikası Bölümü (şimdi
Dil Politikası Birimi) tarafından geliştirildi. Bu birim geçenlerde
çoğuldillilik ve kültürler arası eğitim için kaynaklar ve referanslar
platformu’nu başlattı (www.coe.int/lang). Platform, tanım sistemi,
referans noktaları, tanımlar ve tanımlayıcıları, çalışmalar ve iyi
uygulamalar ile açık ve dinamik bir kaynak sunmaktadır ve üye
ülkeler bunları, danışmaları ve gereksinimlere, kaynaklara,
eğitsel kültüre bağlı olarak kaliteli eğitime eşit erişim politikalarını
desteklemede kullanmaları amacıyla davet edilmektedir.
CoE’nin dil eğitimi üzerine çalışması Strazburg’daki Dil Politika
Birimi (LPU) ve Graz’daki Modern Diller için Avrupa Merkezi
(ECML) tarafından koordine edilir. LPU, 1957’den beri dil eğitiminde
uluslararası işbirliğinin öncüsü konumundadır; yenilikler için bir
katalizör işlevi görür ve bütün ülkelerin politika önceliklerinin yer
aldığı eşsiz bir pan-Avrupa forumu sağlar. LPU’nun programlarının
sonuçları, Bakanlar Komitesi’nin ve CoE’nin Parlamenterler Meclisi’nin
politika araçlarına ve girişimlere politik destek sağlamaya yönelik
bir dizi tavsiye ve kararlarına yol açmıştır. Bundan sonra LPU,
Avrupa Komisyonu ile birlikte 2001 Avrupa Diller Yılı’nı organize
etti; bu etkinliğin hedefi, yıllık Avrupa Diller Günü’nde
desteklenmeye devam edilmesidir (www.coe.int/edl).
LPU ayrıca dil eğitimi politikasının gözden geçirilmesinde üye
ülkelere uzman yardımı sağlamaktadır ve azınlıkların eğitimi için
politika geliştirilmesinde yer alır. LPU’nun son çalışması, çoğuldillilik
ve kültürler arası eğitimin daha geniş bağlamında, özellikle eğitim
dilleriyle (dezavantajlı öğrencilerin ihtiyaçları dahil) ve yetişkin
göçmenlerin entegrasyonuna yönelik dil politikalarıyla ilgilidir.
LPU’nun programları, Modern Diller için Avrupa Merkezi (ECML)
tarafından tamamlanmaktadır. ECML, Avrupa Konseyi’nin 1994’te
Graz’da (Avusturya) kurulan Genişletilmiş Kısmi Anlaşmasıdır.
Halihazırda 31 ülke Kısmi Anlaşmayı imzalamıştır. EMCL’nin misyonu
yenilikçi yaklaşımları desteklemek ve dil öğrenme ve öğretmede
iyi uygulamaları yaymaktır. Bu merkez, dil eğitimi alanında uzman
Avrupalılarla işbirliğiyle organize edilen dört yıllık proje
programlarını yönetir.
Anketimiz için LRE sorularının tasarlanmasında çokdillilik/çoğuldillilik
için politika ve uygulamaların geliştirilmesine katkı sağlayan temel
AB ve CoE kararları, anlaşmaları, tavsiyeleri ve bağlantılarından
yararlandık. Tablo 1 başvurulan Avrupa kararları, bildirgeleri
ve belgelerinin dökümünü sunmaktadır. Bu belgelerin önemli
noktalarını ön plana çıkaran bir özet döküman LRE websitesinde
bulunabilir. AB Konseyi (devlet ve hükümet başkanları) ile Avrupa
Konseyi (CoE) arasındaki farka dikkatinizi çekmek istiyoruz.
Tablo 1: Dil Zengini Avrupa anketinin geliştirilmesinde kullanılan AB ve AK belgeleri
Avrupa Birliği belgeleri
Konsey Kararları/Bildirgeleri
− Avrupa Parlamentosu’nun ve Avrupa Konseyi’nin 2001
Diller Yılına ilişkin kararı (2000)
− Barselona Avrupa Konseyi Başkanlık kararları (2002)
− Çokdillilik üzerine kararlar (May 2008)
− Avrupa çokdillilik stratejisi kararları (November 2008)
− Eğitim ve öğretimde Avrupa işbirliği çerçevesi
strateji kararları – ET 2020 (2009)
− Hareketliliği artırma amacıyla dil becerilerini geliştirme kararları (2011)
Avrupa Konseyi Kararları
− Dilsel çeşitliliği ve dil öğrenmesini destekleme kararı (2001)
− Yöresel ve daha az kullanılan diller kararı (2003)
− Çokdillilik: Avrupa için ortak varlık ve sorumluluk (2009)
Avrupa Konseyi Bildirgeleri
− Bildirge 2005: Çokdillilik için yeni bir strateji çerçevesi
− Bildirge 2008: Çokdillilik: Avrupa için ortak varlık ve
paylaşılan sorumluluk
− Green Paper 2008: Göç ve Hareketlilik: AB eğitim sistemleri
için zorluklar ve fırsatlar.
Harici raporlar
− Çokdillilik Yüksek Kurulu Sonuç Raporu (2007)
− Diller ticaret demektir: Şirketler dillerle daha iyi çalışır.
Çokdillilik Ticaret Forumu (2008)
Avrupa Konseyi belgeleri
Sözleşmeler
− Avrupa Kültür Sözleşmesi (1954)
− Yöresel/Azınlık dilleri için Avrupa Sözleşmesi (ECRML) (1992)
− Ulusal Azınlıkların Korunması için Çerçeve Sözleşmesi (1995)
− Avrupa Sosyal Şartnamesi (yenileme 1996)
Avrupa Konseyi Kararları
− Dilsel çeşitliliği ve dil öğrenmesini destekleme kararı (2001)
− Yöresel ve daha az kullanılan diller kararı (2003)
− Çokdillilik: Avrupa için ortak varlık ve sorumluluk (2009)
Bakanlar Konseyinin tavsiyeleri
− Modern Diller üzerine (1982) Tavsiye N° R (82)18
− Modern Diller üzerine (1998) Tavsiye N° R (98)6
− AOÖÇ ve çoğuldilliliğin desteklenmesi üzerine Tavsiye CM/Rec (2008)7
Parlamenterler assemblesinin tavsiyeleri
− Dilsel çeşitlilik üzerine Tavsiye 1383 (1998)
− 2001 Avrupa diller yılı üzerine Tavsiye 1539 (2001)
− Avrupa Konseyi Üye Devletleri tarafından alınan işaret
dillerinin korunması üzerine Tavsiye 1598 (2003)
− Anadilinin eğitimdeki yeri üzerine Tavsiye 1740 (2006)
Harici raporlar
− Dilsel çeşitlilikten çoğuldilli eğitime: Avrupa’da dil eğitimi politikaları
geliştirme rehberi (From linguistic diversity to plurilingual education:
Guide for the development of language education policies in Europe):
Beacco and Byram (2007)
− Çoğuldilli ve kültürler arası eğitim programları geliştirmek için rehber
(Guide for the development and implementation of curricula for
plurilingual and intercultural education), Beacco et al.(2010)
Öğretim ve öğrenim araçları
− Avrupa Ortak Ölçütler Çerçevesi (AOÖÇ) (2001)1
− Avrupa Dil Portföyü (ADP) (2001)
− Dillere ve kültürlere çoğulcu yaklaşım için ölçütler çerçevesi (FREPA)
(2012): http://carap.ecml.at
− Stajyer dil öğretmenleri için Avrupa Portföyü (2007):
http://epostl2.ecml.at
