■ Gerek AB gerekse CoE’ye göre, bütün genç Avrupalı çocuklar
yaşadıkları ülkenin ulusal diline/dillerine ek olarak iki dil
öğrenmelidir. İlköğretimde İtalya ve Ukrayna’nın dışındaki
bütün ülkeler/bölgeler yeni gelenlere ulusal dili öğrenmeleri
için ekstra destek sunmaktadır.
■ Galler dışındaki bütün ülkeler/bölgeler ilköğretimde yabancı
dil koşulunu bildirmiştir. Danimarka ve Yunanistan iki yabancı
dili zorunlu yaparken, 18 ülkede/bölgede bir yabancı dil şartı
bulunmaktadır. İngiltere, Kuzey İrlanda ve İskoçya’da yabancı
diller isteğe bağlıdır.
■ Yabancı diller, anket yapılan ülkelerin 12’sinde ilköğretimin
ilk yılından itibaren öğretilirken, 7 ülkede ilköğretimin ortaaşamasında
ve yalnız Hollanda, İskoçya ve İsviçre’de ilköğretimin
final aşamasında öğretilir.
■ İngiltere, Fransa ve Almanya yabancı dillerin en yaygın
öğretildiği ülkeler olarak ortaya çıkmaktadır. Birçok durumda,
bu dillerden biri bütün öğrencilerin alması gereken zorunlu
ders kapsamındadır. İtalyanca, Rusça ve İspanyolca zorunlu
ya da seçmeli yabancı dil olarak sunulan diğer dillerdir.
■ İçerik ve Dil Kaynaşmalı Öğrenme (Content and Language
Integrated Learning-CLIL), yabancı diller için yalnız İspanya’da
yaygın olarak kullanılırken, bu yaklaşım sistematik olmasa
da diğer 13 ülkede/bölgede kullanılmaktadır.
■ Daha fazla ülke yabancı dil eğitiminin ilkeleri ve yaklaşımları
için kendi ulusal/bölgesel standartlarını temel almış olsalar
da, 7 ülke/bölge Dil Referansları için Ortak Avrupa Çerçevesi’ni
(AOÖÇ) kullandıklarını açık olarak belirtmişlerdir. AOÖÇ,
bu yaş grubunun yabancı dil öğreniminde A1/A2’yi hedef
olarak belirlemiştir.
■ Yöresel/azınlık (R/M) dilleri, Danimarka ve Estonya dışında 22
ülkede/bölgede sunulmaktadır. R/M dili sınıfları ve R/M dilleri
aracılığıyla öğretilen diğer konulardaki dersler 20 ülkede/
bölgede dil geçmişine bakılmaksızın bütün öğrencilere açıktır.
Ancak Bulgaristan ve Yunanistan, bu diller anadili olan
öğrencileri hedef alır. Sunulan diller bir dizi ülkede/bölgede
zengindir; Avusturya, Bulgaristan, Macaristan, İtalya, Litvanya,
Romanya ve Ukrayna 4 ya da daha fazla R/M dilini ya ders
olarak ya da çoğunlukla eğitim aracı olarak sunar. 12 ülke/
bölge CLIL’yi yaygın olarak kullandığını bildirirken, diğer 6’sı
bunu bazı alanlarda kullandıklarını belirtmiştir.
■ Yalnız 5 ülke/bölge, ilköğretim düzeyinde göçmen dillerini
sunduklarını bildirmiştir. Bunlar Avusturya, Danimarka, Fransa,
İspanya ve İsviçre’dir (Zürih kantonu). Fransa’da ve İsviçre’
de göçmen dili sınıfları bütün öğrencilere açıkken, Avusturya,
Danimarka ve İspanya’da bu sınıflar göçmen dilleri anadili
olanlar için ayrılmıştır. İspanya ve İsviçre dersleri kısmen
ders saatleri içerisinde sunarken, diğer ülkelerde bu dersler
müfredat dışı faaliyetler olarak sunulur. Dil becerilerinin
geliştirilmesi bütün ülkelerde izlenmesine rağmen göçmen
dillerinde başarı, ulusal, bölgesel ya da okul-temelli
standartlarla ilişkilendirilmez. Göçmen dilerindeki dersler
Avusturya ve Danimarka’da tamamen devlet tarafından
finanse edilirken, Fransa, İspanya ve İsviçre’de bu dersler
çoğunlukla köken ülke tarafından desteklenir.
■ İlköğretimde dillerin öğretilmesi için nitelikli dil öğretmeni
istihdamı anket yapılan ülkelerde/bölgelerde şu şekildedir:
ulusal dilde 24 ülkeden 16’sı, R/M dillerinde 22 ülkeden 17’si,
yabancı dillerde 23 ülkeden 14’ü ve göçmen dillerinde 5
ülkeden 2’si. Avusturya, İngiltere, Fransa, İtalya, Hollanda,
Kuzey İrlanda, İskoçya ve İsviçre’de yabancı diller genellikle
vasıflı sınıf öğretmenleri tarafından öğretilir. Göçmen dilleri
hariç olmak üzere, hizmet-öncesi ve hizmet-içi eğitim çoğu
ülkede/bölgede yaygındır.
■ Yabancı dil öğretiminin geliştirilmesi için açık bir alan öğretmen
hareketlilidir: 24 ülkeden/bölgeden 9’u bu alanda hiçbir desteğe
sahip olmadıklarını, yalnız Katalonya ve İsviçre bu alanda yapısal
öğretmen hareketlilik programlarına sahip olduklarını bildirmiştir.
Yabancı dil öğretmenleri, daha yüksek seviyede dilsel ve
kültürel yeterlik elde etmeleri için öğrettikleri dilin ülkesinde
uzun zaman geçirmeye daha fazla teşvik edilmelidir.
■ Bazı ülkeler/bölgeler, yabancı dil öğretmenlerinin istihdamının
artırılması için aktif önlemler almaktadır. Bask Bölgesi, Danimarka,
Estonya ve İsviçre ulusal dil öğretmenleri istihdam etmektedir.
Bulgaristan, Danimarka, İngiltere, Frizland, Macaristan, Litvanya
ve Ukrayna ekstra yabancı dil öğretmenleri istihdam etmektedir.
Anket yapılan ülkelerden/bölgelerden hiçbirinde aktif bir
göçmen dili öğretmeni istihdamı yoktur.
