“Gönül” kelimesinin birçok dilde tam karşılığının olmadığı söylenir. Diğer dillere genelde “kalp” olarak çevrilir. Hepimiz biliriz ki kalp gönül değildir, gönül de kalp. Türkçede “gönül” kelimesi kullanılarak o kadar çok fiil, deyim, atasözü, kalıp ifade türetmişiz; o kadar çok şiir yazmış, şarkı söylemiş, türkü yakmışız ki…
İçinde “gönül” geçen kelimeleri, deyimleri, atasözlerini, kalıp ifadeleri ve eşdizimleri meraklıları için derledim…
Ayrıca sayfanın sonuna “gönül” şarkılarını da ekledim. Dinlemek isteyenler için.
Listenin hazırlanmasında “Turkish Web 2012” derleminden ve TDK’nin “Büyük Türkçe Sözlük”ünden yararlanılmıştır.
Siz de bildiklerinizi yazarsanız sevinirim…
Hazırlayan: Kerim Sarıgül
İÇİNDE GÖNÜL GEÇEN KELİMELER, DEYİMLER, EŞDİZİMLER
- açık gönüllü
- ağır gönüllü
- alçak gönüllü
- alçak gönüllülük
- aslan postunda, gönül dostunda
- ayran gönüllü
- ayran gönüllülük
- birinin gönlü ile oynamak
- birinin gönlünde yer etmek
- canı gönülden
- el ele gönül gönüle
- el vergisi, gönül sevgisi
- engin gönüllü
- geniş gönüllü
- geniş gönüllülük
- gönle yazılmak
- gönlü açık
- gönlü akmak
- gönlü alınmak
- gönlü azmak
- gönlü bir olmak (gönüller bir olsun, yeter)
- gönlü birinden yana olmak (gönlüm senden yana)
- gönlü bulanmak
- gönlü bulanmak
- gönlü çekmek
- gönlü çelinmek
- gönlü çökmek
- gönlü daralmak
- gönlü dayanmak (buna gönül dayanmaz)
- gönlü doymak
- gönlü dönmek
- gönlü düşmek
- gönlü düşmek
- gönlü geniş
- gönlü götürmek
- gönlü hicranla dolmak
- gönlü huzura kavuşmak
- gönlü ısınmak
- gönlü istemek
- gönlü kalmak
- gönlü kanmak
- gönlü karartmak
- gönlü katı olmak
- gönlü kaymak
- gönlü kırılmak
- gönlü kocamak
- gönlü meyletmek
- gönlü okyanus gibi
- gönlü olmak (gönlü varsa, gönlü yoksa)
- gönlü olsun
- gönlü rahat olmak
- gönlü razı olmak/olmamak
- gönlü şenlenmek
- gönlü takılmak
- gönlü uyanmak
- gönlü varmamak
- gönlü yufka
- gönlü zengin
- gönlünde ayrı bir yeri olmak
- gönlünde büyümek
- gönlünde kalmak
- gönlünde taht kurmak
- gönlünde taşımak
- gönlünde yatan aslan
- gönlünde yatmak
- gönlünde yer etmek
- gönlünden geçirmek (geçmek)
- gönlünden kopmak
- gönlünden kopmak (gönlünden/gönlümden kopan)
- gönlünden ne koparsa
- gönlüne doğmak
- gönlüne dokunmak
- gönlüne düşürmek
- gönlüne girmek
- gönlüne göre
- gönlüne sağlık
- gönlüne sığmak/sığdırmak
- gönlüne söz geçirememek
- gönlüne su serpmek
- gönlüne yansımak
- gönlünü açmak
- gönlünü adamak
- gönlünü almak
- gönlünü çalmak
- gönlünü çelmek
- gönlünü düşürmek
- gönlünü ferah tutmak
- gönlünü ferahlatmak
- gönlünü hoş etmek
- gönlünü hoş tutmak
- gönlünü kaptırmak
- gönlünü karartmak
- gönlünü okşamak
- gönlünü pazara çıkarmak
- gönlünü serin tutmak
- gönlünü söndürmek
- gönlünü yapmak
- gönlünü yaralamak
- gönül (gönlünü) almak
- gönül açıklığı
- gönül açmak
- gönül adamı
- gönül akıtmak
- gönül avcısı
- gönül avlamak
- gönül avutmak
- gönül aynası
- gönül bağı
- gönül bağlamak
- gönül bahçesi
- gönül belası
- gönül bırakmak
- gönül birliği
- gönül birliği etmek
- gönül borcu
- gönül borçlusu
- gönül bulandırmak
- gönül çalmak
- gönül çekmek
- gönül çelen
- gönül çelmek
- gönül çöküşü
- gönül darlığı
- gönül dilencisi
- gönül dili
- gönül dolusu
- gönül dostu
- gönül dünyası
- gönül eğlemek
- gönül eğlencesi
- gönül eğlendirmek
- gönül eri
- gönül evi
- gönül ferahlığı
- gönül gezdirmek
- gönül gönüle
- gönül gözü
- gönül gözü ile görmek
- gönül güzelliği
- gönül hoşluğu
- gönül huzuru
- gönül ilişkisi
- gönül incitmek
- gönül indirmek
- gönül insanı
- gönül işi
- gönül kapısı
- gönül kazanmak
- gönül kırgınlığı
- gönül kırmak
- gönül koymak
- gönül köprüsü
- gönül macerası
- gönül maskarası
- gönül meselesi
- gönül okşamak
- gönül okşayıcı
- gönül oyunu
- gönül pası
- gönül penceresi
- gönül rahatlığı
- gönül rızası
- gönül sofrası
- gönül suyu
- gönül teli
- gönül tokluğu
- gönül vermek
- gönül yakmak
- gönül yapmak
- gönül yarası
- gönül yıkmak
- gönül yolu
- gönül zenginliği
- Gönülaçan
- Gönülalan
- Gönülaldı
- gönülalma
- gönüldaş
- gönüldaşlık
- gönülden arzu etmek
- gönülden bağlanmak
- gönülden bağlılık
- gönülden çıkarmamak
- gönülden desteklemek
- gönülden gelen
- gönülden gönüle
- gönülden ırak olmak
- gönülden iman etmek
- gönülden inanmak
- gönülden katılmak
- gönülden kutlamak
- gönülden sevmek
- gönüldolabı
- gönülgücü
- gönüllemek
- gönüllendirme
- gönüllendirmek
- gönüllenme
- gönüllenmek
- gönüller sultanı
- gönüllerde yaşamak
- gönüllere hitap etmek
- gönüllere nakşetmek
- gönüllere yerleşmek
- gönülleri aydınlatmak
- gönülleri birleştirmek
- gönülleri coşturmak
- gönülleri fethetmek
- gönülleri sarmak
- gönülleri yumuşatmak
- gönüllerin birincisi
- gönüllerin sultanı
- gönüllerin şampiyonu
- gönüllü
- gönüllü gönülsüz
- gönüllü işsizlik
- gönüllü olmak
- gönüllüce
- gönüllülük
- gönülsüz
- gönülsüz işsizlik
- gönülsüzce
- gönülsüzlük
- gözden gönülden çıkarmak
- gözü gönlü açılmak
- hatır gönül
- hatır gönül bilmek
- hatır gönül yapmak
- hatır gönül yıkmak (veya kırmak)
- kara gönüllü
- katı gönüllü
- paşa gönüllü (paşa gönlü bilir, paşa gönlün bilir)
- yardım gönüllüleri
- yarım elma, gönül alma
- yufka gönüllü
- yüce gönüllü
- yüce gönüllülük
İÇİNDE “GÖNÜL” GEÇEN ATASÖZLERİ
Deniz dalgasız, gönül sevdasız olmaz.
Er kocar, gönül kocamaz.
Gönül bir sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz.
Gönül bu, ota da konar …
Gönül kimi severse güzel odur.
Gönül verme evliye, eve gider unutur.
Gönüller bir olunca samanlık seyran olur.
Gönülsüz namaz göğe ağmaz.
Gönülsüz yenen aş, ya karın ağrıtır ya baş.
Göz görmeyince gönül katlanır.
Gözden ırak olan gönülden de ırak olur.
İki gönül bir olunca samanlık seyran olur.
İÇİNDE “GÖNÜL” GEÇEN KALIP İFADELER
Aldırma gönül!
Allah gönlüne göre versin.
Gönül ferman dinlemez.
Gönül isterdi ki…
Paşa gönlün bilir.
İÇİNDE “GÖNÜL” GEÇEN ŞARKILAR VE TÜRKÜLER
Fikret Kızılok - Gönül
Orhan Gencebay - Gönül
Müslüm Gürses - Gönül
Müslüm Gürses - Gönül Dağı
Hüseyin Turan - Gönül
Edip Akbayram - Seyreyle Gönül
Neşet Ertaş - Gönül Dağı
Barış Manço - Gönül Dağı
Kıraç - Gönül
Hüsnü Arkan - Gönül Yarası (Cem Adrian ile)
Edip Akbayram - Aldırma Gönül
Zerrin Özer - Gönül
Feridun Düzağaç - Gönül
Ümmüşen - Gönül Geçmiyor
Kayahan - Gönül Sayfam
Zara - Gönül Dağı
Edip Akbayram - Hasretinle Yandı Gönlüm
Zeynep Dizdar - Vazgeç Gönül
Ferdi Tayfur - Gönül Oyunu
Fikret Kızılok – Gönül (Şarkı sözleri)
Bunca yıl herkesten kaçtın
En sonunda buldum sandın
Ansızın içini açtın
Yapma dedim yaptın gönül
Gözleri senden uzaktı
Fark edilmez bir tuzaktı
Sana böylesi yasaktı
Yapma dedim yaptın gönül
O bir yolcu sen bir hancı
Gördüğün en son yalancı
İçindeki serin sancı
Gitmez dedim kaldı gönül
Sen istedin ben dinledim
Senden ayrı olmaz dedim
En sonunda bende sevdim
Şimdi beni kurtar gönül
Gözlerin bakar da görmez
Ellerin tutar da bilmez
Gece gündüz fark edilmez
Demedim mi sana gönül
Sabahın tam üçündesin
Dertlerin en gücündesin
Hâlâ onun peşindesin
Gitme dedim gittin gönül
Böylesi sevdiğin için
Bir kördüğüm oldu için
Ağlıyorsun için için
Demedim mi sana gönül
Sen istedin ben dinledim
Senden ayrı olmaz dedim
En sonunda bende sevdim
Şimdi beni kurtar gönül